PL  EN  DE  FR  IT  ES  SK  RU 
Wybrane obiekty
- Niedzica
- Dłużec
- Polany
- Milik
AKTUALNOŚCI
26.03.2020
Opony wielkopostne na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce

W niewielu miejscach na świecie zachowały się do dziś tzw. kurtyny wielkopostne. Jest ich jedynie kilkadziesiąt. Osiem znajduje się w Małopolsce, a każda z nich jest unikatem na skalę światową. Wyjątkowa jest także sama tradycja zasłaniania ołtarzy tego typu zabytkowymi płótnami, która wciąż żywa jest przede wszystkim w kościele w Orawce.

W tradycji kościoła katolickiego tuż przed piątą niedzielą Wielkiego Postu w świątyniach i kaplicach zasłania się krzyże i obrazy. Zwyczaj ten wywodzi się ze średniowiecza, gdy na cały okres Wielkiego Postu ołtarze zasłaniano tzw. „suknem postnym”. Płótna posiadały początkowo prostą formę oraz ujednolicony, zazwyczaj biały lub fioletowy, kolor. Dopiero z czasem zaczęto nanosić na nie przedstawienia pasyjne o tematyce biblijnej, służące kontemplacji i nauczaniu. Kurtyny dekorowane były całymi przedstawieniami o tematyce pasyjnej lub niekiedy jedynie atrybutami Męki Pańskiej, jak m.in.: młotek i gwoździe, kości do gry, korona cierniowa, pika z gąbką, chusta św. Weroniki. Był to niekiedy rodzaj Biblii pauperum – uproszczonych przedstawień wydarzeń biblijnych w formie graficznej z myślą o wiernych, którzy nie potrafili czytać.

W Małopolsce znajduje się osiem tego typu unikatowych malowanych płócien. Zachowały się one w trzech kościołach drewnianych znajdujących się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce. Najwięcej kurtyn, bo aż cztery, posiada kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Orawce, po dwie - położny w niewielkiej odległości od Orawki, kościół Świętej Trójcy i św. Antoniego Opata w Łopusznej oraz kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Tłuczani, niedaleko Wadowic.

W kościele w Orawce kurtyny wystawia się okresie od wigilii piątej niedzieli Wielkiego Postu do Niedzieli Palmowej. Najstarsza i największa z opon pochodzi z 1676 roku. Jest to „Pieta pod krzyżem”. Trzy pozostałe, datowane na  początek XIX wieku, przedstawiają, tak jak w przypadku najstarszej, sceny z Nowego Testamentu: „Biczowanie Chrystusa”, „Pokutującą Marię Magdalenę” oraz „Matkę Bożą Siedmiobolesną”.

Niestety w tym roku w związku z zaistniałą sytuacją epidemiologiczną kurtyny wielkopostne w Orawce nie będą eksponowane. Zachęcamy do obejrzenia filmu i zapoznania się z tą niezwykłą tradycją bez wychodzenia z domu. O kurtynach opowiada przewodnik po świątyni - pani Lucyna Borczuch. Zachęcamy do odwiedzin w Orawce w przyszłym roku, gdy przewiduje się wystawienie wszystkich czterech tkanin.

 


Kolejnym miejscem w Małopolsce, gdzie zachowały się kurtyny wielkopostne jest Łopuszna. Jedno z płócien odnaleziono w 2017 roku. Przedstawia ono scenę biczowania i datowane jest na połowę XVIII wieku. Z tego samego okresu pochodzi druga z opon  - „Pochód na Kalwarię”. Można ją zobaczyć w wieży kościoła. Zachęcamy do odwiedzenia Łopusznej w późniejszym terminie. Pamiętajmy, że #Małopolskapoczeka.

Wróć do aktualności